تاریخ شورش‌ها
تاریخ انتشار: ۱۷ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۶۵۹۲۱
از آنجا که تعریف هویت هر موجود یا مفهوم یا پدیده بر چیستی و چی‌نیستی آن بنیاد دارد این مجموعه موارد زیر را مراد می‌کند:
١-اعتراض، درگیری، شورش، قیام، غائله، غارتگری، کودتا، انقلاب و ... اگرچه اشتراکاتی با یکدیگر دارند و بعضا مقدمه یا نتیجه همدیگرند اما مفاهیمی مستقل قلمداد می‌شوند.
٢- شورش، قیام ناموفق در برابر قدرت حاکمه است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مشهور است که تاریخ را فاتحان می‌نویسند، بنابراین به قول این کتاب برای درک ماهیت واقعی شورش‌ها، تاریخ جامعه ایرانی را باید وارونه خواند تا ورای محوریت حکومت و دیدن تحولات جامعه، سوژه و کنشگر رخدادهای جامعه ایرانی، ادراکی متفاوت شکل گیرد. برای این کار نیازمند عبور از تاریخ‌نگاری متعارف هستیم. تاریخ متعارف با مبنای مبلغانه درباری، شورشگران را یاغی، مهدورالدّم و مذموم معرفی می‌کند. حال آن که در وارونه‌خوانی تاریخ به جای آن که دولت از منظر نیروی سرکوب در کانون روایت باشد، جامعه ایران از منظر نیروی‌های اجتماعی در مرکز آن قرار می‌گیرد.
این کتاب، تاریخ کشورمان از دوره باستان (پیشاهخامنشی) تا سال ١٣۵٧ را از زاویه شورش‌گری بررسی کرده و اثری ممتاز را فراهم آورده است. هر یک از فصول توسط یک پژوهشگر، نوشته شده که انبوهی از منابع را دیده است. روش تحقیق نیز در همه فصول، یکسان (تحلیل تاریخی) است.
٩ فصل تاریخی ایران عبارتند از: ایران باستان، عصر میانه، قرن چهارم تا دهم هجری. دوره صفویه، صدر دوره قاجار (٣پادشاه اول)، دوره ناصری، قاجار متاخر (از مظفرالدین شاه تا احمدشاه)، شهریور ١٣٢٠تا کودتای ٢٨مرداد ١٣٣٢و آخرین فصل: کودتا تا پیروزی انقلاب اسلامی. کتاب توضیح می‌دهد که چرا فاصله فتح ایران توسط اعراب تا قرن چهارم را بررسی نکرده است. حکومت‌های مستقر در این دوره در زمره متصرفات شرقی خلافت اموی یا عباسی تلقی می‌شده‌اند و امثال سامانیان و طاهریان، دولت مستقر محسوب نمی‌شوند چرا که مشروعیت خود را از خلافت می‌گرفته‌اند.
در این کتاب، شورش‌های درون‌دودمانی، ملی، مذهبی، منطقه‌ای(خودمختاری‌ها)، ایلیاتی، اجتماعی، کارگری و اعتصابات به تفکیک دوره مورد بحث، بررسی شده‌اند. در ٢۴ قرن مورد بررسی، به طور متوسط به‌ازای هر ۴سال آرامش یک نا آرامی خشونت‌آمیز بروز کرده است. در هر فصل، داده‌های هر ناآرامی و شورش در شش محور، تحلیل شده است: زمان و مکان رویداد، مطالبات کنشگران رویداد، شیوه‌های اعتراض معترضان، علل بروز ناآرامی، پیامدهای کوتاه مدت و بلندمدت، آرایی و چگونگی مواجهه حکومت با ناآرامی.
نظریه‌های سیاسی، معمولا شورش را به عنوان کنشی برای کسب قدرت تعبیر می‌کنند اما در نظریه‌های جامعه شناختی، شورش، کنشی انسانی در مقابل محرومیت و برای ایجاد نظمی نو شناخته می‌شود. ریشه مشترک این شورش‌ها، احساس ناکامی یعنی تفاوت بین خواسته‌ها و داشته‌ها (انتظارات ارزشی و توانایی‌های ارزشی) دانسته می‌شود. شورش زمانی اتفاق می‌افتد که نهادهای اجتماعی، توان حل مشکلات اجتماعی و تامین نیازهای افراد را ندارند و از قضا نبود همین نهادها به شکل پایدار و قدرتمند سبب سیاسی‌شدن شورش‌ها هم می‌شود.
شورش‌ها به سه دسته ملی، اجتماعی و نظامی تقسیم می‌شوند. شورش‌های ملی در واقع جنبش‌های سراسری‌اند که نیازمند بسیج اجتماعی و نوعی ایدئولوژی و در برخی موارد همراه با کاربرد خشونت هستند. شورش‌های اجتماعی، هدف و جهت‌گیری مشخص و طرحی برای آینده ندارند و اساسا به معنای اعتراض خشونت‌بار به وضع موجودند؛ به این ترتیب شورشگران، ناکامی‌ها و ناروایی‌های موجود را نه به ساختار، بلکه به افراد نسبت می‌دهند و در نتیجه، هدف آنها از میان برداشتن این افراد است. در شورش نظامی که کودتا نامیده می‌شود دست به دست شدن قدرت، ناگهانی و بدون بسیج توده‌ای است و شیوه‌ای پنهان‌کارانه دارد و بازگشت به وضع عادی هم به صورتی سریع انجام می‌شود. تفاوت شورش با اصطلاحاتی مثل نهضت، قیام و جنبش در وجه منفی آن است که از سوی افکار عمومی و دولت‌ها رد می‌شود چرا که با هرج و مرج و آشفتگی و کشتار مردم بی‌گناه همراه است، در حالی که کارکرد و عملکرد شورش با مفاهیم یادشده تفاوتی ندارد.
با توجه به تغییرات صورت‌بندی رابطه مردم-حاکمیت در دوره مدرن (عمدتا از عهد ناصری به بعد) و ورود بازیگران و ابزار جدید، تفاوت‌های ماهوی در شورش‌ها را شاهدیم. دخالت بیگانه از آن جمله است.
طبیعی است روی محور زمان هر چه جلوتر می‌آییم و نمودهای مدرن تجلی می‌یابد، ماهیت شورش‌ها و ابزار آن متفاوت می‌شود که شکل کاملتر آن در دوره دوم پهلوی دوم (آخرین فصل کتاب) است. کنش سیاسی بلافاصله پس از اعتصاب، برپایی تظاهرات و ارتکاب خشونت از هر دو طرف، و در نهایت شورش بود. هرگاه حکومت از روش‌های مسالمت‌آمیز در برخورد با مخالفان استفاده کرده، قادر به کنترل اوضاع بوده است و استفاده از نیروهای آموزش ندیده‌ی ارتش و ژاندارمری به خشونت بیشتر می‌انجامید.
این کتاب، ضمنا تاریخ فشرده ایران نیز است؛ چرا که با تمرکز بر رخدادهای مهم، تصویری فشرده از مناسبات، کامیابی‌ها، ناکامی‌ها و سنت‌های تاریخی می‌دهد. مقدمه کتاب، یک چکیده دقیق، عالمانه و کافی است.
* منتشر شده در پایگاه خبری الف : https://www.alef.ir/news/4020405065.html
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1786828منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: شورش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۶۵۹۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نمایشگاه کتاب تهران پس از ۳۵ دوره به قوام رسیده است
به گزارش خبرنگار مهر نشست خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران صبح امروز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت با حضور یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رییس سی و پنجمین نمایشگاه کتاب و علی رمضانی قائم مقام و سخنگوی این رویداد در نیم طبقه شبستان مصلی امام خمینی(ره) برگزار شد.
در ابتدای این نشست احمدوند گفت: نمایشگاه با شعار بخوانیم و بسازیم از چهارشنبه ۱۹ تا شنبه ۲۹ در مصلی برگزار می شود، این نمایشگاه بزرگترین اجتماع فرهنگی مردم ایران حول محور دانش، آگاهی و کتاب شکل می‌گیرد.
وی افزود: نمایشگاه این دوره با اهتمام دستگاه های مختلفی برگزار می شود که شایسته است از آنها تشکر کنیم. همچنین امیدواریم حضور ناشران در دو بخش مجازی و حضوری این رویداد نقطه عطفی برای ارتقا دانش و پیشرفت حوزه کتاب و کتابخوانی در کشور باشد.
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بعد از ۳۵ دوره به قوامی رسیده که جایگاه ویژه ای در تقویم خانواده ایرانی دارد. از خانواده ها برای حضور و بهره مندی از آثار ناشران و برنامه های متعدد فذهنگی دعوت به حضور می کنم امیدوارم میزبان شایسته ای بزای مردم و ناشران باشیم. تلاش شده بخش های مختلف ارتقا پیدا کند و ضعف و کاستی ها را جبران کنیم. در بخش های مختلف در زمینه میزبانی و افزایش سطح رضایتمندی در محیط نمایشگاه و آگاهی دادن به مردم فعالیت‌ها از پیش از آغاز نمایشگاه شروع شده و نقشه کامل غرفه ها تا فردا در دسترس رسانه ها است که به اطلاع مردم برسانند به این ترتیب پیش از شروع نمایشگاه مردم و رسانه ها از جانمایی مطلع می‌شوند.
این‌گزارش تکمیل می‌شود...
کد خبر 6097072
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟